Δομικός αποκλεισμός στο ιστορικό πλαίσιο

Πρώτον, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι ιστορικές συνθήκες της εποχής των Τριών Βασιλείων περιορίζουν τον χώρο των γυναικών στην δημόσια αφήγηση. Ως μια περίοδος πολέμου από το τέλος της δυναστείας των Ανατολικών Χαν μέχρι την αρχή της δυναστείας των Τζιν, η κύρια μορφή έκφρασης της εξουσίας στην εποχή των Τριών Βασιλείων ήταν η στρατιωτική κινητοποίηση και η πολιτική στρατηγική, σχεδόν αποκλειστικά κυριαρχούμενη από άνδρες. Είτε πρόκειται για τους ηγεμόνες που ελέγχουν περιοχές, είτε για τους στρατηγούς που διοικούν στρατούς, είτε για τους συμβούλους που σχεδιάζουν στρατηγικές, όλοι οι κοινωνικοί ρόλοι ανατίθενται σε άνδρες.

Ο ρόλος των γυναικών σε αυτή την ιστορική αφήγηση είναι περισσότερο ως "κληρονόμοι του αίματος", "πολιτικοί σύζυγοι" ή "συνοδοί της αυλής". Για παράδειγμα, η Σουν Σανγκσιάνγκ παντρεύτηκε τον Λιου Μπέι από τον Σουν Κουάν για να εδραιώσει τη συμμαχία μεταξύ Ου και Σου; η Ζεν Σι έγινε θύμα κατά την αλλαγή της εξουσίας όταν παντρεύτηκε τον Τσάο Πι; οι Γκαν και Μι αναγκάστηκαν να πηδήξουν σε πηγάδι για να πεθάνουν μαζί με τον Λιου Μπέι κατά τη διάρκεια της φυγής του. Αυτά τα γεγονότα δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο εμπλεκόμενες στην ιστορία, παρά να την καθοδηγούν.

Επομένως, στην καταγραφή των επίσημων ιστοριών, η παρουσία των γυναικών είναι εξαιρετικά περιορισμένη, με ελάχιστες υποκειμενικές ενέργειες. Αν και η μεταγενέστερη "Ρομάντζο των Τριών Βασιλείων" είναι λογοτεχνικό έργο, βασίζεται ακόμα σε ιστορικά γεγονότα, και η δομή του φύλου κληρονομεί και ενισχύει τους περιορισμούς της ιστορικής αφήγησης, καθιστώντας δύσκολο για τις γυναίκες να ξεπεράσουν την υποτελή τους ταυτότητα και να εισέλθουν στον πυρήνα.

Η απόρριψη της έννοιας του "γυναικείου κέντρου" από την παραδοσιακή αφήγηση

Από την άποψη της κλασικής κινεζικής λογοτεχνίας, η επική αφήγηση έχει πάντα ως κύριο άξονα την "ανδρική αφήγηση". Τα ιστορικά κείμενα όπως το "Ζουο Τζουάν", το "Σί Τζι" και το "Ζι Τζι Τονγκ Τζιάν" σχεδόν εντελώς αγνοούν την υποκειμενική εμπειρία των γυναικών. Σε αυτό το πολιτισμικό περιβάλλον, ακόμη και όταν οι γυναίκες εμφανίζονται, συνήθως αναλαμβάνουν ρόλους όπως "προκαλούν συναισθήματα", "μάρτυρες τραγωδίας" ή "πυροδότες αναταραχής", σπάνια γίνονται δράστες.

Η "Ρομάντζο των Τριών Βασιλείων", ως ιστορικό μυθιστόρημα, έχει υψηλή ταύτιση με τις αξίες των ιστορικών κειμένων. Επικεντρώνεται στην άνοδο και πτώση των κρατών, την πίστη και την ηθική, και τη σχέση μεταξύ άρχοντα και υπηκόου, και αυτά τα συστήματα λόγου αποκλείουν τη φωνή των γυναικών. Αν οι γυναίκες θέλουν να αποκτήσουν παρουσία, συχνά πρέπει να συνδεθούν με κάποιον ανδρικό ήρωα - όπως η Χουάνγκ Γιουέινγκ που πρέπει να παντρευτεί τον Ζου Γκε Λιάνγκ για να "εμφανιστεί"; η Σουν Σανγκσιάνγκ εμφανίζεται μόνο για λίγο λόγω του γάμου της με τον Λιου Μπέι; η Ντιάο Τσαν, αν και έχει σχέδιο "συνωμοσίας", η θέση της αποδίδεται ακόμα στον σχεδιασμό του Γουάνγκ Γιούν.

Ακόμα και όταν τα λογοτεχνικά έργα προσπαθούν να δώσουν στις γυναίκες κάποια ενεργητικότητα, αυτή η ενεργητικότητα λειτουργεί εντός της "πατριαρχικής λογικής". Για παράδειγμα, η Ντιάο Τσαν αποδίδεται με τη λειτουργία να αναστατώνει τη σχέση μεταξύ Ντονγκ και Λυ, αλλά ποτέ δεν αναγνωρίζεται πραγματικά ως πολιτική σύμβουλος. Αυτή η κατάσταση "υπάρχω αλλά δεν έχω δικαιώματα" συνιστά τη γενική δυσκολία των γυναικείων ρόλων στην παραδοσιακή αφήγηση.

Γιατί η γυναικεία σοφία είναι δύσκολο να αναγνωριστεί

Στην αφήγηση των Τριών Βασιλείων, υπάρχουν ορισμένοι γυναικείοι ρόλοι που υποδηλώνουν ότι διαθέτουν σοφία, αλλά η στρατηγική τους συχνά δεν μπορεί να αναγνωριστεί ή να αναπτυχθεί επίσημα. Ο πιο χαρακτηριστικός είναι η Χουάνγκ Γιουέινγκ - η σύζυγος του Ζου Γκε Λιάνγκ, που σύμφωνα με τον μύθο είναι εξαιρετικά έξυπνη και εφευρέτης του ξύλινου βόδιου. Ωστόσο, στην "Ρομάντζο των Τριών Βασιλείων", η Χουάνγκ Γιουέινγκ είναι σχεδόν ένας "σιωπηλός γίγαντας", και ο ρόλος της καλύπτεται από τη λάμψη του Ζου Γκε Λιάνγκ.

Επίσης, η Ζεν Σι, μετά την ανακήρυξη του Τσάο Πι σε αυτοκράτορα, εκτελείται λόγω παλατιανών αγώνων, και οι ιστορικές καταγραφές το αναφέρουν επιφανειακά, ενώ οι μεταγενέστεροι, αν και συμπάσχουν με τη μοίρα της, ποτέ δεν προσπαθούν πραγματικά να γράψουν τον εσωτερικό της κόσμο. Η Σουν Σανγκσιάνγκ απεικονίζεται επίσης συχνά ως σκληρή και με όπλο, αλλά δεν της δίνεται χώρος για ανεξάρτητη κρίση και πολιτική κατανόηση.

Αυτό δεν οφείλεται στο ότι αυτές οι γυναίκες δεν διαθέτουν σοφία, αλλά επειδή οι μηχανισμοί φύλου της εποχής δεν τους επιτρέπουν να χρησιμοποιήσουν τη σοφία τους για να αλλάξουν την πολιτική κατάσταση. Μόλις οι γυναίκες υπερβούν τα όρια χρησιμοποιώντας τη σοφία τους, συχνά θεωρούνται "παρεμβατικές" ή "κακές γυναίκες", όπως οι Λυ Χου, Ου Τζε Τιάν και ακόμη και η Ζάο Τζι.

Σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία όπως αυτή των Τριών Βασιλείων, όπου η εξουσία είναι συγκεντρωμένη και ο λόγος είναι κλειστός, η γυναικεία σοφία αγνοείται ή σιωπά ενεργά, ως μια μορφή αυτοπροστασίας απέναντι στην ανδρική εξουσία. Επομένως, ακόμη και αν οι γυναίκες διαθέτουν στρατηγική και κρίση, μπορούν να λειτουργούν μόνο στα κρυφά όρια και δεν μπορούν να γίνουν ανοιχτά οι πρωταγωνιστές της αφήγησης.

Η καταπίεση της γυναικείας ενεργητικότητας από τα ηθικά ιδανικά

Η "Ρομάντζο των Τριών Βασιλείων" επαινεί έντονα τα ηθικά ιδανικά του "πιστού, ηθικού, ανθρώπινου και φιλότιμου", και οι ρόλοι των γυναικών εξυπηρετούν αυτό το ηθικό πλαίσιο. Τα πρότυπα συμπεριφοράς τους δεν βασίζονται σε αυτονομία, αλλά περιστρέφονται γύρω από τις παραδοσιακές αρετές του "καλού και ευγενικού". Για παράδειγμα, η Γκαν είναι πιστή στον Λιου Μπέι, και η Μι αυτοκτονεί πηδώντας σε πηγάδι για να προστατεύσει τον σύζυγό της, και οι δύο θεωρούνται πρότυπα "καλών συζύγων και ηρωίδων".

Αυτή η ηθική αφήγηση ενισχύει την "αξία θυσίας" των γυναικών, ενώ αποδυναμώνει την υποκειμενικότητά τους ως "δράστες". Αν οι γυναίκες θέλουν να γίνουν το επίκεντρο της αφήγησης, πρέπει να βρουν νέους δρόμους εκτός της ηθικής διάστασης, κάτι που είναι σχεδόν αδύνατο στις ιστορίες των Τριών Βασιλείων.

Σε σύγκριση, οι ηθικές επιλογές των ανδρικών ρόλων είναι πιο ποικιλόμορφες: ο Γκουάν Γιου αρνείται να παραδοθεί στον Τσάο Τσάο λόγω πίστης, ο Ζανγκ Φέι χάνει την Τζινγκζού λόγω απερισκεψίας, και ο Ζου Γκε Λιάνγκ ιδρύει κράτος λόγω στρατηγικής. Μπορούν να κάνουν λάθη, να διεκδικήσουν εξουσία, να επιλέξουν. Αντίθετα, οι γυναίκες μπορούν μόνο να "υπακούουν", "να ακολουθούν τον σύζυγο" ή "να πεθάνουν για την πατρίδα", με πολύ περιορισμένα πρότυπα συμπεριφοράς. Αυτή η ηθική καταπίεση τις καθιστά αδύνατες να αναπτύξουν περίπλοκες προσωπικές διαδρομές και να οικοδομήσουν μια επαρκή αφήγηση που να υποστηρίζει την κύρια γραμμή.

Ανάλυση περιπτώσεων: Χαρτογράφηση των πεπρωμένων τριών γυναικείων ρόλων

Για να παρουσιαστεί πιο συγκεκριμένα πώς οι γυναίκες περιθωριοποιούνται στην εποχή των Τριών Βασιλείων, ας επιλέξουμε τρεις αντιπροσωπευτικούς χαρακτήρες: τη Ντιάο Τσαν, τη Σουν Σανγκσιάνγκ και τη Χουάνγκ Γιουέινγκ.

Η Ντιάο Τσαν, αν και έχει σημαντικό ρόλο στην "Ρομάντζο των Τριών Βασιλείων", η ενεργητικότητά της είναι εξαιρετικά χαμηλή. Η στρατηγική της είναι απλώς ένα κομμάτι του "σχεδίου συνωμοσίας" που έχει οργανώσει ο Γουάνγκ Γιούν, και δεν έχει ούτε δικαίωμα πολιτικής έκφρασης ούτε δυνατότητα να αποσυρθεί, με την τελική της μοίρα να είναι ασαφώς επεξεργασμένη στην αφήγηση. Τα "επιτεύγματά" της αποδίδονται στη σοφία του Γουάνγκ Γιούν, και όχι στη δική της βούληση.

Η Σουν Σανγκσιάνγκ είναι θύμα πολιτικού γάμου. Παντρεύτηκε από το Βασίλειο του Ου στο Σου Χαν και στη συνέχεια κλήθηκε να επιστρέψει στο Βασίλειο του Ου, σχεδόν όλα τα σημεία της μοίρας της καθορίζονται από τον πατέρα και τον αδελφό της. Προσπάθησε να πάρει τον Λιου Τσαν πίσω στο Ου, αλλά απέτυχε τελικά. Η "σκληρότητά" της είναι επαινετή, αλλά δεν έχει καταφέρει να ξεφύγει από το σύστημα αφήγησης που εξυπηρετεί την ανδρική εξουσία.

Η Χουάνγκ Γιουέινγκ είναι ο πιο "πιθανός" χαρακτήρας από τους τρεις, η εξυπνάδα και οι ικανότητές της έχουν διαδοθεί ευρέως από λαϊκούς μύθους, και έχει ακόμη και τον τίτλο της "εφευρέτη". Ωστόσο, τόσο οι επίσημες ιστορίες όσο και η αφήγηση την αποδυναμώνουν σκόπιμα, αποδίδοντας όλα τα επιτεύγματα στον σύζυγό της, Ζου Γκε Λιάνγκ. Έχει γίνει "αόρατη ταλαντούχα γυναίκα", μια από τις πιο ήπιες και σκληρές διαγραφές της γυναικείας σοφίας.

Αυτές οι τρεις γυναίκες, αν και έχουν διαφορετικούς χαρακτήρες, δεν μπορούν να γίνουν το επίκεντρο της αφήγησης λόγω δομικών περιορισμών. Δεν τους λείπει η γοητεία, αλλά τους λείπει η διέξοδος για να ξεπεράσουν τα πολιτισμικά όρια.

Δυνατότητες επαναδιήγησης από σύγχρονη προοπτική

Είναι ενθαρρυντικό ότι τα τελευταία χρόνια, με την αύξηση της συνείδησης φύλου και την πολυμορφία των αφηγηματικών τρόπων, οι γυναίκες των Τριών Βασιλείων επανακαλύπτονται και αποκτούν νέα ζωή. Για παράδειγμα, σε διαδικτυακά μυθιστορήματα, τηλεοπτικές σειρές και παιχνίδια, η Σουν Σανγκσιάνγκ συχνά απεικονίζεται ως μια "γυναίκα πολεμιστής" με ισχυρές ικανότητες και ευφυΐα; η Ντιάο Τσαν μεταμορφώνεται από μια απλή "ομορφιά" σε μια "κατασκόπο με στρατηγική και θάρρος"; η Χουάνγκ Γιουέινγκ απομακρύνεται σταδιακά από τη σκιά του Ζου Γκε Λιάνγκ και απεικονίζεται ως "μηχανική ιδιοφυΐα" και "γυναίκα στρατηγός".

Αυτή η σύγχρονη επαναδιήγηση, αν και εξακολουθεί να έχει εμπορικές και ψυχαγωγικές προεκτάσεις, σε κάποιο βαθμό σπάει τα όρια της παραδοσιακής γυναικείας αφήγησης, καθιστώντας τις γυναίκες των Τριών Βασιλείων να μην είναι πλέον απλώς όμορφες κομπάρσοι, σιωπηλές μητέρες ή τραγικές συζύγους, αλλά δράστες που μπορούν να σκέφτονται, να αποφασίζουν και να ελέγχουν τη μοίρα τους.

Οι μελλοντικές ιστορίες των Τριών Βασιλείων, ίσως δεν θα είναι πια οι επαναλαμβανόμενες "ύμνοι ηρώων", αλλά μια "χορωδία" που θα ακούγεται από διαφορετικά φύλα, διαφορετικές τάξεις και άτομα με διαφορετικά υπόβαθρα. Μόνο έτσι, ο κόσμος των Τριών Βασιλείων μπορεί να επιστρέψει πραγματικά στην ιστορική του ουσία: μια ταραχώδη εποχή που συνδημιουργείται από όλους.