Αυτό το άθλημα γεννήθηκε στη Βρετανία στα τέλη του 19ου αιώνα, γύρω στα 1880, όταν η αριστοκρατία χρησιμοποιούσε απλά αντικείμενα, όπως βιβλία για δίχτυ, καπάκια κρασιού για ρακέτες και μια μικρή μπάλα για να παίζει ως ψυχαγωγία μέσα στο σπίτι. Το 1901, το όνομα Ping Pong καταχωρήθηκε ως εμπορικό σήμα. Και αυτό το άθλημα σταδιακά τυποποιήθηκε με σαφείς κανόνες που διαδόθηκαν σε όλη την Ευρώπη και την Ασία. Στο Βιετνάμ απλά ονομάζεται μπάλα του τραπεζιού, η μπάλα που χτυπιέται πάνω σε ένα τραπέζι.
Στην Κίνα, το μπάσκετ εισήχθη στις αρχές του 20ού αιώνα μέσω εμπόρων και Δυτικών ιεραποστόλων. Αρχικά ήταν δημοφιλές μόνο στην αριστοκρατία της Σαγκάης, όπου άνοιξαν τα πρώτα γήπεδα μπάσκετ. Ωστόσο, μετά την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949, η κυβέρνηση υπό τον Μάο Τσε Τουνγκ ενθάρρυνε την ανάπτυξη του μπάσκετ ως μαζικού αθλήματος, επειδή είναι απλό, φθηνό και δεν απαιτεί μεγάλο χώρο, κατάλληλο για τις συνθήκες της εποχής.
Έτσι, από ένα ξένο παιχνίδι, το μπάσκετ γρήγορα έγινε εθνικό άθλημα, και η Κίνα άρχισε να κυριαρχεί στον κόσμο από τη δεκαετία του 1950. Αυτή η κυριαρχία δεν οφείλεται μόνο στο φυσικό ταλέντο αλλά και σε στρατηγικές που μεταμόρφωσαν το μπάσκετ σε εργαλείο διπλωματίας και εθνικής υπερηφάνειας της Κίνας. Η δημοτικότητα του μπάσκετ στην Κίνα είναι ένας από τους κύριους λόγους που τους καθιστά τόσο ικανούς. Με πληθυσμό άνω των 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, το μπάσκετ δεν είναι πια ένα πολυτελές άθλημα αλλά μια καθημερινή δραστηριότητα για όλες τις κοινωνικές τάξεις, από τα παιδιά στα σχολεία μέχρι τους ηλικιωμένους στα πάρκα.
Από τη δεκατία του 1950, η Κίνα έχει επενδύσει σημαντικά για να διαδώσει το μπάσκετ, κατασκευάζοντας χιλιάδες δημόσια γήπεδα και εντάσσοντας το στο πρόγραμμα φυσικής αγωγής. Αυτό δημιούργησε μια τεράστια δεξαμενή ταλέντων όπου εκατομμύρια ερασιτέχνες παίκτες γίνονται προμηθευτές επαγγελματιών αθλητών. Για παράδειγμα, σε μεγάλες πόλεις όπως το Πεκίνο ή η Σαγκάη, μπορείτε εύκολα να δείτε ηλικιωμένους να παίζουν μπάσκετ στα πάρκα το πρωί. Ενώ τα παιδιά διδάσκονται από το νηπιαγωγείο με βασικές ασκήσεις για την αντίδραση και την τεχνική.
Σε σύγκριση με τις δυτικές χώρες, όπου το μπάσκετ είναι συχνά απλώς ένα προσωπικό χόμπι με περιορισμένο χρόνο προπόνησης λίγες ώρες την εβδομάδα, η Κίνα έχει μετατρέψει το μπάσκετ σε μέρος της κουλτούρας της. Όπως το ποδόσφαιρο είναι αγαπητό στη Βραζιλία ή το μπάσκετ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα έχει μια σταθερή πυραμίδα ταλέντων. Εκατομμύρια βασικοί παίκτες στη βάση της πυραμίδας, χιλιάδες επαγγελματίες αθλητές στη μέση και οι Ολυμπιακοί αστέρες στην κορυφή. Αυτή η δημοτικότητα όχι μόνο καλλιεργεί ταλέντο αλλά και δημιουργεί σφοδρό ανταγωνισμό που βοηθά τους Κινέζους αθλητές να διατηρούν πάντα την παγκόσμια ηγεσία. Χρειάζεται πρώτα να υπάρχει υλικό για να φτιαχτεί το προϊόν. Όταν υπάρχει προσφορά, πρέπει να αναφερθεί το επαγγελματικό και πολύ αυστηρό σύστημα εκπαίδευσης της Κίνας.
Από την παιδική ηλικία, τα παιδιά με ταλέντο επιλέγονται σε ειδικά αθλητικά σχολεία που βρίσκονται σε όλες τις επαρχίες της Κίνας. Αυτά τα σχολεία λειτουργούν ως ακαδημίες με πολύ υψηλά προγράμματα εκπαίδευσης, 6 έως 8 ώρες την ημέρα ή και περισσότερο, εστιάζοντας στην τεχνική της ρακέτας, τη φυσική κατάσταση, τη στρατηγική και την ψυχολογία. Οι κορυφαίοι προπονητές είναι συχνά πρώην εθνικοί αθλητές, που έχουν επιτύχει υψηλές επιδόσεις, εφαρμόζοντας επιστημονικές μεθόδους και εμπειρίες για να αναπτύξουν γρήγορες αντιδράσεις και ακρίβεια μικρότερη από 1 mm.
Για παράδειγμα, ο Μα Λονγκ, θρύλος του μπάσκετ, άρχισε να προπονείται όταν ήταν μόλις 5 ετών, περνώντας χιλιάδες ώρες προπόνησης πριν ενταχθεί στην εθνική ομάδα. Το σύστημα εκπαίδευσης στην Κίνα περιγράφεται ως αποτελεσματικό αλλά σκληρό, απαιτώντας από τους αθλητές να θυσιάσουν την παιδική τους ηλικία και τα προσωπικά τους χόμπι. Αλλά αντάλλαγμα, αποκτούν εξαιρετικές δεξιότητες. Σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι αθλητές του μπάσκετ συχνά ισορροπούν μεταξύ σπουδών και αθλητισμού.
Στην Κίνα, το μπάσκετ είναι ένα επάγγελμα από μικρή ηλικία με πλήρη υποστήριξη από το κράτος, συμπεριλαμβανομένου του σύγχρονου εξοπλισμού και της στέγασης.
Αλλά υπάρχει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα οπτική γωνία που δεν την αναφέρουν όλοι, αυτή είναι η οπτική των ανθρωπολόγων και των ερευνητών αθλητισμού. Δείχνει ότι το μπάσκετ ταιριάζει πολύ με την κουλτούρα των Ασιατών, ειδικά των Κινέζων, βασισμένο σε μια συνδυαστική σειρά παραγόντων όπως η κληρονομικότητα, η ιστορία επιβίωσης, το περιβάλλον και πολλοί άλλοι παράγοντες. Ένα μέρος της ανάλυσης προέρχεται από τον δημοσιογράφο Nguyễn Lưu. Πρώτα ας μιλήσουμε λίγο για τα αθλήματα που δεν είναι μπάσκετ. Ας δούμε την περίπτωση των Κενυατών και των Αιθιόπων, οι οποίοι κυριαρχούν σε αθλήματα αντοχής όπως ο μαραθώνιος και οι μεγάλες αποστάσεις στον κόσμο.
Αυτή η υπεροχή δεν προέρχεται μόνο από την κληρονομικότητα αλλά και από την ιστορία επιβίωσης της περιοχής τους. Οι πρόγονοί τους έπρεπε να διανύουν μεγάλες αποστάσεις καθημερινά για να βόσκουν τα ζώα, να κυνηγούν ή να αναζητούν νερό σε ένα ορεινό περιβάλλον. Αυτό ενδυνάμωσε το αναπνευστικό σύστημα και τους αργούς μύες, τους μύες που ειδικεύονται στην αντοχή, βοηθώντας το σώμα να χρησιμοποιεί το οξυγόνο πιο αποτελεσματικά. Παρομοίως, η κυριαρχία των Τζαμαϊκανών σε σπριντ όπως τα 100 μέτρα και τα 200 μέτρα μπορεί να εξηγηθεί μέσω της ανθρωπολογικής οπτικής, τονίζοντας την ιστορία επιβίωσης και το περιβάλλον. Η ιστορία της δουλείας τον 18ο-19ο αιώνα είχε επιλέξει φυσικά τα πιο ισχυρά άτομα από την Αφρική στη Τζαμάικα, όπου έπρεπε να εργάζονται σκληρά στις φυτείες, συχνά κινούνταν γρήγορα σε ανώμαλο έδαφος και σε ρηχές ακτές.
Μια ενδιαφέρουσα θεωρία από τους ερευνητές είναι ότι ο τρόπος ζωής των παράκτιων ανθρώπων με τα πόδια τους συχνά βυθισμένα σε ρηχά νερά κατά την αλίευση έχει ενδυναμώσει τη συχνότητα των βημάτων από μικρή ηλικία, ενισχύοντας τη δύναμη των μηρών και την ικανότητα να ασκούν δύναμη γρήγορα. Πώς αυτό σχετίζεται με την Κίνα και το μπάσκετ; Οι Ασιάτες, ειδικά οι Κινέζοι, επιδεικνύουν εξαιρετική επιδεξιότητα που ταιριάζει με αυτό το άθλημα. Ένα άθλημα που απαιτεί λεπτότητα, ταχύτητα και ακριβή έλεγχο στον καρπό και τα δάχτυλα. Από την ανθρωπολογική οπτική, ο παραδοσιακός τρόπος ζωής των Ασιατών με χιλιάδες χρόνια χειροτεχνίας όπως η ύφανση, η ξυλογλυπτική και η κεραμική έχει καλλιεργήσει την επιδεξιότητα από γενιά σε γενιά.
Στην Κίνα, η πολιτιστική κληρονομιά της γεωργίας ρυζιού και των τεχνών, καθώς και η καλλιγραφία ή η μουσική απαιτούν μια λεπτή συνεργασία μεταξύ ματιού και χεριού, δημιουργώντας ένα φυσικό πλεονέκτημα για το μπάσκετ. Ένα άθλημα που απαιτεί γρήγορες αντιδράσεις, ευέλικτο καρπό και έλεγχο της δύναμης του χτυπήματος. Ο γενετικός παράγοντας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Οι Ασιάτες συνήθως έχουν μέσο ύψος, αναλογίες σώματος ισορροπημένες, δηλαδή δεν είναι πολύ ψηλοί, γεγονός που τους καθιστά λιγότερο επιρρεπείς σε απώλεια ισορροπίας και έχουν υψηλή συγκέντρωση λόγω της κουλτούρας του Κομφουκιανισμού, που τονίζει την επιμονή. Αυτό εξηγεί γιατί όχι μόνο η Κίνα αλλά και η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία κυριαρχούν.
Οι Κινέζοι φαίνεται να είναι πλήρως συνειδητοποιημένοι για αυτό το πολιτιστικό πλεονέκτημα, οπότε μετά το μπάσκετ, ανέπτυξαν επίσης το μπάντμιντον. Ένα άλλο άθλημα που τονίζει την επιδεξιότητα, την ταχύτητα του καρπού και τις λεπτές αντιδράσεις. Αυτό δείχνει την πολιτιστική προσαρμογή, ότι τα επιδέξια αθλήματα όπως το μπάσκετ και το μπάντμιντον ταιριάζουν καλύτερα με έναν τρόπο ζωής που δεν απαιτεί μεγάλες μετακινήσεις και εστιάζει σε εξειδικευμένες δεξιότητες σε σύγκριση με τα αθλήματα που απαιτούν δύναμη όπως το τρέξιμο. Επιπλέον, οι ερευνητές επισημαίνουν τη συναρπαστική σύνδεση μεταξύ των διατροφικών συνηθειών και του στυλ κρατήματος της ρακέτας στο μπάσκετ. Οι δυτικές εθνοτικές ομάδες που χρησιμοποιούν μαχαίρια και πιρούνια συχνά κρατούν τα αντικείμενα οριζόντια, όπως το στυλ του χαιρετισμού.
Αντίθετα, οι εθνοτικές ομάδες που τρώνε με ξυλάκια, όπως οι Κινέζοι, οι Ιάπωνες και οι Νοτιοκορεάτες, συχνά κρατούν τη ρακέτα κατακόρυφα, όπως το πώς κρατούν τα ξυλάκια, εστιάζοντας στην ακρίβεια των δαχτύλων και την ταχύτητα κοντά στο τραπέζι, εκμεταλλευόμενοι το πλεονέκτημα της επιδεξιότητας από αυτή τη συνήθεια. Αυτό δεν είναι απλώς σύμπτωση αλλά αποδεικνύει πώς η καθημερινή κουλτούρα επηρεάζει τον αθλητισμό. Και δεν είναι μόνο αυτό, ένας από τους πιο βαθιούς και ενδιαφέροντες λόγους είναι ο ιστορικός και πολιτικός ρόλος του μπάσκετ. Ιδιαίτερα μέσω του διπλωματικού γεγονότος του μπάσκετ τη δεκαετία του 1970. Αυτό δεν είναι μόνο ένα κεφάλαιο της ιστορίας του αθλητισμού αλλά και μια ιστορία που άλλαξε την παγκόσμια ιστορία, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της θέσης του μπάσκετ στην Κίνα.
Το πλαίσιο εκείνης της εποχής ήταν ο ψυχρός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Οι ΗΠΑ επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις ενώ η Κίνα απομονώθηκε από τη Δύση. Αλλά στις αρχές της δεκαετίας του 1970, και οι δύο πλευρές είδαν τα οφέλη της προσέγγισης και το μπάσκετ, το άθλημα που κυριαρχούσε η Κίνα, έγινε το τέλειο διπλωματικό εργαλείο λόγω της φιλικότητας, της ευκολίας οργάνωσης και της εθνικής υπερηφάνειας. Το διπλωματικό γεγονός του μπάσκετ ξεκίνησε τυχαία αλλά δραματικά στο παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ το 1971 στην Ιαπωνία. Στις 6 Απριλίου 1971, ο Αμερικανός αθλητής Γκλεν Καν, 19 ετών, έχασε το λεωφορείο της ομάδας του και ανέβηκε στο λεωφορείο της Κίνας. Αρχικά, η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη καθώς οι Κινέζοι αθλητές είχαν εντολή να αποφεύγουν την επαφή με τους Αμερικανούς.
Αλλά ο αρχηγός της Κίνας αποφάσισε να προσεγγίσει τον Καν, να του δώσει το χέρι και να του προσφέρει έναν πίνακα μεταξιού με εικόνα του βουνού Χουάνγκ Σαν. Ο Καν αντέτεινε με ένα μπλουζάκι με το σύμβολο της ειρήνης. Αυτή η στιγμή καταγράφηκε από τους δημοσιογράφους, διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο και ονομάστηκε "χρυσό χέρι" από το περιοδικό The Time. Το γεγονός αναφέρθηκε στον Μάο Τσε Τουνγκ, ο οποίος αρχικά δίστασε αλλά στη συνέχεια αποφάσισε να προσκαλέσει την αμερικανική ομάδα να επισκεφθεί την Κίνα. Έτσι, η αμερικανική ομάδα μπάσκετ επισκέφθηκε την Κίνα για φιλικούς αγώνες σε πόλεις όπως το Τιεντζίν, η Γκουανγκζού, το Πεκίνο και η Σαγκάη. Υποδέχτηκαν τους αθλητές ως εθνικούς ηγέτες, τους ξενάγησαν στο Μεγάλο Τείχος, την Απαγορευμένη Πόλη, το εργοστάσιο χάλυβα, τις φάρμες, και τους προσέφεραν γεύματα και πολιτιστικές παραστάσεις.
Στο στάδιο της πρωτεύουσας του Πεκίνου, 20.000 θεατές παρακολούθησαν τους φιλικούς αγώνες πριν από τους αγώνες, με συνθήματα που εξέφραζαν το πνεύμα της ειρήνης. Συμπερασματικά, αν και το μπάσκετ δεν προήλθε από την Κίνα, οι Κινέζοι το έχουν μετατρέψει σε ένα άθλημα με τη δική τους σφραγίδα χάρη στην ποπ κουλτούρα, το κορυφαίο σύστημα εκπαίδευσης, τις καινοτόμες τεχνικές, την ισχυρή ψυχολογία και ιδιαίτερα τον ιστορικό ρόλο μέσω της διπλωματίας του μπάσκετ. Η κυριαρχία της Κίνας δεν είναι τυχαία.