Στις 28 Αυγούστου 2025, σε μια κανονική κατοικία στην Χανγκζού, η κυρία Ζάο (ψευδώνυμο Ξιάο Ξιάο) ανυπομονούσε για τον εορτασμό των 34ων γενεθλίων της. Ωστόσο, αυτό που ήρθε δεν ήταν τούρτα και δώρα, αλλά οι γροθιές και οι κλωτσιές του συζύγου της. Ακόμα πιο απογοητευτικό ήταν ότι η πεθερά της όχι μόνο δεν σταμάτησε αυτή τη βία, αλλά φώναξε από την πόρτα: "Καλά κάνεις! Παντρεύτηκες την οικογένειά μας και δεν υπακούς, άξιζες αυτό!"
Αυτή η σκηνή από το βίντεο παρακολούθησης που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο προκάλεσε αμέσως έντονες συζητήσεις. Στις εικόνες φαίνεται ο σύζυγος γυμνός από τη μέση και πάνω, σε μια σχεδόν εκτός ελέγχου κατάσταση, να κλωτσάει την πόρτα του σπιτιού, φωνάζοντας: "Με ποιο δικαίωμα εγώ δουλεύω έξω, ενώ η γυναίκα μου κοιμάται στο σπίτι;" Αφού η πόρτα έσπασε, η κυρία Ζάο τραβήχτηκε από πίσω από την πόρτα στο υπνοδωμάτιο, όπου υπέστη πνιγμό και ξυλοδαρμό.
Αυτή η σκηνή θυμίζει τη δημοφιλή σειρά που προβλήθηκε πριν από περισσότερα από 20 χρόνια, "Μην μιλάτε με ξένους", όπου η βίαιη συμπεριφορά του γιατρού Άν Τζιαχέ έγινε ψυχολογικό τραύμα για μια ολόκληρη γενιά. Σήμερα, η τηλεοπτική σειρά γίνεται πραγματικότητα και αναρωτιόμαστε: Τι είναι αυτό που επιτρέπει την ύπαρξη της ενδοοικογενειακής βίας ακόμη και μετά από δεκαετίες; Γιατί η πεθερά γίνεται "συνεργός" στην ενδοοικογενειακή βία; Πώς αυτή η βία μεταδίδεται από γενιά σε γενιά;
Κεφάλαιο 1: Ψυχολογικό προφίλ του θύτη της ενδοοικογενειακής βίας - Από άγγελος σε διάβολο
Η εμπειρία της κυρίας Ζάο δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση. Όπως θυμάται, η βίαιη συμπεριφορά του συζύγου της είχε ήδη δείξει σημάδια - κατά τη διάρκεια της συγκατοίκησης μετά την αρραβώνα, την είχε χτυπήσει κατά τη διάρκεια ενός καυγά. Τότε, ο σύζυγος άλλαζε αμέσως πρόσωπο: γονάτιζε, κλαίγοντας και ζητώντας συγγνώμη. Η κυρία Ζάο, λόγω των χρόνων σχέσης, πίστευε αφελώς ότι θα ήταν η τελευταία φορά και διάλεξε να συγχωρήσει.
Αυτή η "βία-συγγνώμη-συγχώρεση" κυκλική διαδικασία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των σχέσεων ενδοοικογενειακής βίας. Ψυχολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι θύτες της ενδοοικογενειακής βίας συχνά έχουν περίπλοκα ψυχολογικά κίνητρα, συμπεριλαμβανομένων των συναισθημάτων κατωτερότητας, της αίσθησης ανωτερότητας και της επιθυμίας εκδίκησης.
Πολλοί φαινομενικά ισχυροί άνδρες, στην πραγματικότητα, υποφέρουν από εσωτερική κατωτερότητα. Κρύβουν την αδυναμία τους μέσω προσβολών και βίας, προσπαθώντας να χτίσουν αυτοπεποίθηση. Ο σύζυγος της κυρίας Ζάο, φωνάζοντας "Με ποιο δικαίωμα εγώ δουλεύω έξω, ενώ η γυναίκα μου κοιμάται στο σπίτι;", αποκαλύπτει αυτή την αίσθηση κατωτερότητας - χρειάζεται να υποτιμήσει τη σύντροφό του για να διατηρήσει την αίσθηση αξίας του.
Η βία συχνά σχετίζεται στενά με τις παιδικές εμπειρίες. Ορισμένες αναλύσεις υποδεικνύουν ότι το μοντέλο του συζύγου της κυρίας Ζάο, που γονατίζει και ζητά συγγνώμη μετά την κακοποίηση, μπορεί να έχει τις ρίζες του στην παιδική του ηλικία. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε βίαια περιβάλλοντα είναι πιθανό να θεωρούν την ενδοοικογενειακή βία ως μια κανονική συμπεριφορά και να αναπαράγουν αυτό το μοντέλο στην ενηλικίωσή τους.
Κεφάλαιο 2: Ανάλυση της ψυχολογίας της πεθεράς - Από θύμα σε θύτη
Στην περίπτωση αυτή, η αντίδραση της πεθεράς είναι ιδιαίτερα σοκαριστική. Όχι μόνο δεν σταμάτησε τη βία, αλλά ενθάρρυνε τον γιο της να ασκήσει βία, και αυτή η ανώμαλη συμπεριφορά μπορεί να κρύβει πολλές ψυχολογικές μηχανισμούς.
2.1 Ταυτοποίηση με το τραύμα: Πρώην θύμα που έγινε σήμερα ενθαρρυντής
Ορισμένες απόψεις αναλύουν ότι η πεθερά, που έχει συνηθίσει στην ενδοοικογενειακή βία, ακόμη και χειροκροτεί, μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν ήταν και αυτή θύμα; Το πρώην θύμα έχει γίνει σήμερα ενθαρρυντής και έχει αναθρέψει την επόμενη γενιά θυτών.
Οι μακροχρόνιοι θύτες και οι θύτες σχηματίζουν μια παθολογική εξάρτηση, γνωστή ως "σύνδεση τραύματος" (Trauma Bonding). Όταν υπάρχει εξωτερική παρέμβαση, ο αμυγδαλοειδής πυρήνας του εγκεφάλου του θύματος ενεργοποιεί μια πρωτόγονη αντίδραση επιβίωσης, προστατεύοντας τον θύτη ως αυτόματη αντίδραση. Αυτός ο ψυχολογικός μηχανισμός μπορεί να εξηγήσει γιατί ορισμένες γυναίκες που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία, όταν γίνουν πεθερές, υποστηρίζουν τη βίαιη συμπεριφορά του γιου τους προς την νύφη.
2.2 Ζήλια και αγώνας για εξουσία: Οι κρυφές ροές στη σχέση πεθεράς-νύφης
Η σχέση πεθεράς-νύφης σε αυτή την οικογένεια είναι ήδη τεταμένη. Σύμφωνα με αναφορές, η πεθερά συχνά δείχνει την αποδοκιμασία της στη νύφη, και οι σχέσεις τους είναι πολύ τεταμένες. Αυτή η τεταμένη σχέση μπορεί να προέρχεται από ζήλια και αγώνα για εξουσία.
Όταν η πεθερά βλέπει τον γιο της να αναπτύσσει στενές σχέσεις με τη νύφη, μπορεί να αισθάνεται ότι αντικαθίσταται και παραμελείται. Υποστηρίζοντας τη βίαιη συμπεριφορά του γιου της προς τη νύφη, η πεθερά ανακτά την επιρροή και τον έλεγχο πάνω στον γιο της, ενώ ταυτόχρονα εκτονώνει τη ζήλια και την απογοήτευσή της προς τη νύφη.
2.3 Εδραίωση της πατριαρχικής σκέψης: Επιμονή στους παραδοσιακούς ρόλους φύλου
Η φράση της πεθεράς "οι άνδρες χτυπούν για να εκπαιδεύσουν" αποκαλύπτει τη βαθιά ριζωμένη πατριαρχική της σκέψη. Σε αυτό το σύστημα πεποιθήσεων, οι άνδρες θεωρούνται απόλυτοι εξουσιαστές της οικογένειας, ενώ οι γυναίκες πρέπει να υπακούουν χωρίς όρους. Η σύζυγος που "δεν υπακούει" χρειάζεται να "εκπαιδευτεί", και η βία θεωρείται νόμιμος τρόπος εκπαίδευσης.
Αυτή η αντίληψη συχνά μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Η πεθερά μπορεί επίσης να είναι θύμα αυτής της αντίληψης και, μέσα από τα χρόνια, να την έχει εσωτερικεύσει ως τις δικές της αξίες, καταλήγοντας να γίνει υπερασπιστής και μεταδότης αυτής της αντίληψης.
Κεφάλαιο 3: Το αδιέξοδο του θύματος - Γιατί είναι δύσκολο να φύγεις;
Αφού η κυρία Ζάο δημοσίευσε το βίντεο στο διαδίκτυο, η πιο συχνή αμφισβήτηση που δέχτηκε ήταν: "Γιατί δεν χώρισε αφού την χτύπησε πριν τον γάμο;"
Αυτή η "θεωρία της ενοχής του θύματος" προκαλεί δεύτερη βλάβη σε ένα άτομο που ήδη έχει υποστεί σοβαρούς τραυματισμούς. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας είναι πολύ πιο περίπλοκη από μια απλή φράση "τρέξε μακριά". Αντιμετωπίζουν πολλαπλά αδιέξοδα:
3.1 Ψυχολογικό αδιέξοδο: Τραυματική σύνδεση και αποκτηθείσα αδυναμία
Οι μακροχρόνιοι θύτες και οι θύτες σχηματίζουν μια "τραυματική σύνδεση", μια παθολογική εξάρτηση. Οι συγγνώμες του θύτη κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων βίας διεγείρουν την έκκριση ντοπαμίνης (παρόμοια με τον μηχανισμό εθισμού), κάνοντάς τους θύματα να αναπτύσσουν εξάρτηση.
Επιπλέον, οι θύτες που βρίσκονται σε βίαια περιβάλλοντα αναπτύσσουν "αποκτηθείσα αδυναμία", πιστεύοντας ότι δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτή την κατάσταση. Ο σύζυγος της κυρίας Ζάο συνεχώς υπονομεύει την αυτοπεποίθηση και τις επιλογές της, καθημερινά της λέει "ποιος άλλος θα σε θέλει εκτός από εμένα;" και "πού μπορεί να πάει μια γυναίκα που έχει παντρευτεί;". Αυτές οι φράσεις είναι σαν καρφιά, προσπαθώντας να την κρατήσουν σφιχτά σε αυτή τη σχέση.
3.2 Πραγματικό αδιέξοδο: Οικονομική πίεση και ανησυχία για την επιμέλεια των παιδιών
Εκτός από τα ψυχολογικά αδιέξοδα, τα θύματα αντιμετωπίζουν και πραγματικά εμπόδια. Η διαδικασία του διαζυγίου είναι ήδη γεμάτη δυσκολίες, πόσο μάλλον να αντιμετωπίσουν τη διεκδίκηση της επιμέλειας των παιδιών και την οικονομική πίεση που μπορεί να προκύψει ως μονογονέας.
Η κυρία Ζάο είχε διστάσει, "Για να μην μεγαλώσει το παιδί σε μονογονεϊκή οικογένεια, διάλεξε να υπομείνει. Αυτό είναι το κοινό βάρος πολλών μητέρων, προτιμούν να θυσιάσουν τον εαυτό τους για την λεγόμενη 'ολοκληρωμένη οικογένεια'. "
3.3 Κοινωνική πίεση: Η παραδοσιακή αντίληψη ότι "οι οικογενειακές ντροπές δεν πρέπει να δημοσιοποιούνται"
Η παραδοσιακή αντίληψη ότι "οι οικογενειακές ντροπές δεν πρέπει να δημοσιοποιούνται" κάνει τα θύματα να βλέπουν την εξωτερική παρέμβαση ως "καταστροφή της οικογενειακής ακεραιότητας". Μελέτες δείχνουν ότι το 68% των γυναικών που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία θα προσπαθήσουν να υπερασπιστούν τον θύτη μετά από παρέμβαση άλλων.
Η κυρία Ζάο είχε σκεφτεί να καλέσει την αστυνομία, αλλά οι γείτονες της είπαν "μην ανακατεύεσαι σε οικογενειακά ζητήματα". Αυτή η κοινωνική αποδοχή και ανοχή επιτρέπει στην ενδοοικογενειακή βία να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί στο σκοτάδι.
Κεφάλαιο 4: Το τραύμα των παιδιών - Η γέφυρα της διαγενεακής μετάδοσης της βίας
Σε αυτή την περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας, υπάρχει ένα σιωπηλό θύμα - το παιδί. Σύμφωνα με αναφορές, το παιδί ήταν στο σαλόνι, ακούγοντας τις κραυγές της μητέρας του και κλαίγοντας. Είτε από τρόμο είτε από αδιαφορία, αυτό σημαίνει ότι το τραύμα έχει ήδη σχηματιστεί.
4.1 Ψυχολογικές επιπτώσεις της παρακολούθησης της ενδοοικογενειακής βίας
Τα παιδιά που παρακολουθούν ενδοοικογενειακή βία μπορεί να υποστούν πολλές ψυχολογικές συνέπειες: συμπεριλαμβανομένων άγχους, κατάθλιψης, προβλημάτων συμπεριφοράς, μαθησιακών δυσκολιών κ.λπ. Πιο σοβαρά, μπορεί να θεωρήσουν τη βία ως κανονικό τρόπο επίλυσης συγκρούσεων, αναπαράγοντας έτσι βίαιες συμπεριφορές στις μελλοντικές τους σχέσεις.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα αγόρια που μεγαλώνουν σε περιβάλλον ενδοοικογενειακής βίας έχουν υψηλότερο κίνδυνο να γίνουν θύτες στο μέλλον, ενώ τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να γίνουν θύματα. Αυτή η διαγενεακή μετάδοση είναι ένας από τους σημαντικούς λόγους για τους οποίους η ενδοοικογενειακή βία είναι δύσκολο να εξαλειφθεί.
4.2 Καταστροφή του οικογενειακού οικοσυστήματος
Η ενδοοικογενειακή βία δεν επηρεάζει μόνο τα άμεσα θύματα, αλλά καταστρέφει ολόκληρο το οικογενειακό οικοσύστημα. Σε αυτό το σύστημα, κάθε μέλος παίζει έναν συγκεκριμένο ρόλο, διατηρώντας από κοινού μια παθολογική ισορροπία.
Τα παιδιά σε αυτό το περιβάλλον μαθαίνουν μια στρεβλωμένη αντίληψη της εξουσίας και των φύλων. Μπορεί να πιστεύουν ότι η βία είναι ο τρόπος για να αποκτήσουν έλεγχο και σεβασμό, ή ότι η αντοχή στη βία είναι ένδειξη αγάπης. Αυτές οι στρεβλωμένες αντιλήψεις θα επηρεάσουν τη μελλοντική τους γάμο και οικογενειακή ζωή.
Κεφάλαιο 5: Σπάζοντας τον κύκλο - Πώς να παρέμβουμε και να προλάβουμε την ενδοοικογενειακή βία;
Αντιμετωπίζοντας την ενδοοικογενειακή βία, ένα κοινωνικό πρόβλημα, χρειαζόμαστε πολυδιάστατες στρατηγικές παρέμβασης και πρόληψης.
5.1 Νομική προστασία και κοινωνική υποστήριξη
Τα τελευταία χρόνια, η χώρα μας έχει σημειώσει πρόοδο στην καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας. Η εφαρμογή του "Νόμου κατά της Ενδοοικογενειακής Βίας" και η καθιέρωση του συστήματος προστασίας προσωπικής ασφάλειας παρέχουν ορισμένη νομική προστασία στους θύτες. Ορισμένες περιοχές έχουν επίσης δοκιμάσει "αρχεία καταγραφής ενδοοικογενειακής βίας", ώστε αν διαπιστωθεί ότι ο θύτης έχει ποινικό μητρώο, να μπορεί να προειδοποιηθεί το θύμα πριν από τον γάμο.
Το κοινωνικό σύστημα υποστήριξης επίσης βελτιώνεται σταδιακά. Πολλές περιοχές έχουν αρχίσει να εκπαιδεύουν το προσωπικό της κοινότητας να παρεμβαίνει ενεργά όταν εντοπίζουν ενδοοικογενειακή βία, και μπορούν ακόμη και να βοηθήσουν τα θύματα να επικοινωνήσουν με καταφύγια. Ορισμένες περιοχές έχουν εισαγάγει "ασφάλιση κατά της ενδοοικογενειακής βίας", ώστε αν υπάρξει διαζύγιο, οι ασφαλιστικές εταιρείες να αποζημιώνουν τα θύματα για μέρος των ζημιών, έτσι ώστε να μην αναγκάζονται να παραμείνουν λόγω οικονομικής πίεσης.
5.2 Ψυχολογική παρέμβαση και εκπαίδευση
Για τα θύματα και τους θύτες της ενδοοικογενειακής βίας, απαιτείται επαγγελματική ψυχολογική παρέμβαση. Τα θύματα χρειάζονται να απελευθερωθούν από την τραυματική σύνδεση και να επανακατασκευάσουν την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία τους, ενώ οι θύτες πρέπει να αναγνωρίσουν τα πρότυπα συμπεριφοράς τους και να μάθουν μη βίαιες μεθόδους επικοινωνίας.
Η εκπαίδευση είναι η βάση για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας. Πρέπει να καλλιεργήσουμε από μικρή ηλικία τις έννοιες της ισότητας και του σεβασμού μεταξύ των φύλων και τις μη βίαιες μεθόδους επίλυσης συγκρούσεων. Ταυτόχρονα, πρέπει να εκπαιδεύσουμε το κοινό σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία, να αλλάξουμε την παραδοσιακή αντίληψη ότι "οι οικογενειακές ντροπές δεν πρέπει να δημοσιοποιούνται" και να ενθαρρύνουμε την παρέμβαση και την αναφορά περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
5.3 Στρατηγικές παρέμβασης για παρατηρητές
Στην περίπτωση αυτή, η αντίδραση της πεθεράς ως παρατηρητής είναι ιδιαίτερα λυπηρή. Οι στρατηγικές παρέμβασης για παρατηρητές είναι πολύ σημαντικές:
Παρέμβαση με γνώση του τραύματος: Αποφυγή άμεσης σωματικής σύγκρουσης, προτεραιότητα στη βοήθεια του θύματος να αποκαταστήσει τη λειτουργία του μετώπου μέσω τεχνικών σταθεροποίησης (όπως καθοδήγηση βαθιών αναπνοών).
Αποδόμηση κρυφής εξουσίας: Χρήση "μη κριτικών ερωτήσεων" για να σπάσει ο γνωστικός κύκλος (όπως "Πώς θα ήθελες να σε βοηθήσω; " αντί για "σε βλάπτει").
Κατασκευή κοινωνικού δικτύου υποστήριξης: Επικοινωνία με επαγγελματικούς φορείς για "σταδιακή απομόνωση", μελέτες δείχνουν ότι η επιτυχία της σταδιακής απομάκρυνσης από τον θύτη είναι 42% υψηλότερη από την άμεση φυγή.
Συμπέρασμα: Από προσωπική τραγωδία σε κοινωνική αφύπνιση
Η εμπειρία της κυρίας Ζάο δεν ήταν ποτέ μια απομονωμένη προσωπική τραγωδία, αλλά ένα τυπικό δείγμα της λειτουργίας ενός οικοσυστήματος βίας που κατασκευάζεται από θύτες, οικογενειακό περιβάλλον και μέρος της κοινωνικής γνώμης. Ο ακριβής έλεγχος του θύτη, η ανοχή των μελών της οικογένειας, οι αγώνες του θύματος και οι εξωτερικές επικρίσεις συνθέτουν αυτό το δύσκολο να σπάσει κλουβί.
Η φράση της πεθεράς "καλά κάνεις" είναι σαν μαχαίρι, που τρυπάει την καρδιά όλων των γυναικών που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία. Αυτοί που θα έπρεπε να είναι οι πιο κοντινοί, γίνονται συνεργοί. Πόσες γυναίκες υποφέρουν σιωπηλά από την παλιά αντίληψη ότι "οι οικογενειακές ντροπές δεν πρέπει να δημοσιοποιούνται"; Πόσες φορές η "γονάτιση και η παρακαλία" έχει οδηγήσει σε πιο σφοδρές γροθιές;
Ωστόσο, βλέπουμε και σημάδια ελπίδας. Η κυρία Ζάο επέλεξε να δημοσιοποιήσει το βίντεο της ενδοοικογενειακής βίας, σηματοδοτώντας την αφύπνισή της και την αντίσταση. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να ενδιαφέρονται για το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας, και το κοινωνικό σύστημα υποστήριξης βελτιώνεται σταδιακά. Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε, να αλλάξουμε τις αντιλήψεις, να βελτιώσουμε τους νόμους και να παρέχουμε υποστήριξη, ώστε τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας να μπορούν να δουν το φως της ελπίδας.
Η οικογένεια θα έπρεπε να είναι ένα ζεστό καταφύγιο, όχι μια εστία βίας. Οι οικογενειακοί δεσμοί θα έπρεπε να είναι στήριγμα ο ένας για τον άλλον, όχι πηγή βλάβης. Μόνο όταν όλοι αναγνωρίσουν τη σοβαρότητα της ενδοοικογενειακής βίας και συμμετάσχουν ενεργά στις δράσεις κατά της ενδοοικογενειακής βίας, μπορούμε να σπάσουμε τον διαγενεακό κύκλο της βίας και να οικοδομήσουμε πραγματικές σχέσεις οικογενειακής ισότητας και σεβασμού.
Σε αυτό το νόημα, η εμπειρία της κυρίας Ζάο δεν είναι μόνο μια τραγωδία, αλλά και ένα καμπανάκι αφύπνισης για την κοινωνία. Μας υπενθυμίζει ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι οικογενειακή υπόθεση, είναι έγκλημα; Η ανοχή είναι συνένοχη, η σιωπή είναι συνεργός. Κάθε άτομο που έχει υποστεί ενδοοικογενειακή βία αξίζει να γίνει ορατό και να προστατευτεί.